Huidkanker: zijn we overbezorgd?
Je zou denken dat huidkanker het meeste voorkomt bij mensen die de hele dag onbeschermd werken in de buitenlucht. Boeren of vissers bijvoorbeeld. Maar als wetenschappers gevallen van huidkanker turven, blijkt de ziekte vaker voor te komen bij mannen die binnen werken! Een grote studie in Finland bijvoorbeeld liet zien dat vissers juist zelden lijden aan huidkanker hoewel er door de jaren heen wel een toename werd gezien van het aantal gevallen. Vissers in de jaren vijftig hadden veel minder vaak huidkanker dan nu. Bovendien zijn er studies die laten zien dat de natuurlijke blootstelling aan zonlicht juist beschermt tegen de meest voorkomende (niet-melanome) vormen van huidkanker, vooral bij blanken. Hoe witter hun huid, hoe beter het zonlicht hen beschermt! En wij maar sunblock smeren in de hoop geen huidkanker te krijgen… Laten we eens op een rij zetten wat we bekend is over de zon en huidkanker:
– Melanoom is de meest beruchte, maar ook zeldzaamste vorm van huidkanker (3 procent van de gevallen). Melanoom begint vaak op plaatsen die nauwelijks worden blootgesteld aan zonlicht, zoals het lichaam, de benen en armen. Ze ontstaan uit pigmentvlekken. In 25 procent van de gevallen ontwikkelen zich metastases en verloopt de ziekte dodelijk. Blootstelling aan ultraviolette (UV) straling is een belangrijke risicofactor voor melanoom. Zware blootstelling vroeg in het leven is bijzonder schadelijk. Het risico van melanoom neemt toe als mensen vaker en langer gebruik maken van zonnebanken. Voor melanoom kunnen we dus terecht bang zijn, al is de kans om het te krijgen uiterst klein, en lijkt die meer gekoppeld aan zonnebanken dan aan echt zonlicht.
– Basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker (85 procent van de gevallen van huidkanker). BCC begint op gezicht, handen, oren en nek. De ziekte is goed te behandelen. Er is vrijwel nooit sprake van uitzaaiingen. Plaveisel Cel Carcinoom komt minder vaak voor (11 procent van de gevallen van huidkanker). PCC begint meestal op het gezicht, de handen, de oren en de nek. De ziekte vormt zelden metastasen (4 procent).
Het lijkt dus ontzettend logisch dat we zonnefilters gebruiken. Die blokken zowel UVA-en UVB-straling en dus… de kans op huidkanker. Maar nu een verontrustende ontdekking: er is nog nooit een klinische studie gedaan die aantoont dat UV-bescherming het risico op huidkanker vermindert. Een klinische studie is een dubbelblind gecontroleerde studie met twee grote groepen mensen, die trouw vijf of tien jaar lang een crème smeren met zonnefilter of een placebocrème. En waarbij dan naderhand het aantal nieuwe gevallen van huidkanker wordt geteld. Nooit gedaan. Te duur. En niet vereist, want zonnebrandcrème is geen medicijn, maar cosmetica. En voor cosmetica zijn de toelatingseisen stukken lichter dan voor medicijnen.
Er zijn wel tal van studies die aantonen dat UV-filters beschermen tegen de korte termijn beschadiging van de huid, zoals fotoageing en zonnebrand. En er is ook genoeg bewijs dat UV-filters hun werk doen en UV-straling weren (tenminste als je ze vaak genoeg toepast). Er zijn ook enkele studies waaruit blijkt dat de kans op huidkanker afhankelijk is van de levenslange blootstelling aan zonlicht. En we weten dat UV-straling een kettingreactie van chemische reacties in de huid in gang kan zetten. Dit geldt overigens voor ongewenste en gewenste reacties (vitamine D productie!) Maar als je al dat onderzoek aan elkaar plakt, heb je nog steeds geen bewijs dat UV-filters beschermen tegen huidkanker!
Een artikel in het Journal of Clinical Pharmacology and Therapeutics meldt dat:
Zonnefilters beschermen tegen zonnebrand, maar er is geen bewijs dat ze beschermen tegen basaalcelcarcinoom of melanoom. Het probleem is dat personen die gebruik maken van zonnebrandmiddelen langer in de zon blijven liggen dan ze normaal zouden doen (…) De veiligheid van zonnebrandmiddelen is een bron van zorg en cosmetische bedrijven hebben het gebruik van zonnebrandmiddelen aangemoedigd op emotionele gronden, niet op grond van de feiten.*
Laat dit eens tot je doordringen. Wij smeren ons bij zonnig weer helemaal gek met UV-filters. We denken dat dit de kans minimaliseert om huidkanker te krijgen. Maar niemand heeft ooit aangetoond dat de kans op het krijgen van huidkanker écht minder wordt als je UV-filters smeert! Sterker nog, er zijn feiten die wijzen op het tegendeel én wetenschapper hebben aangetoond dat juist een gezond kleurtje je beste bescherming is tegen beschadiging door de zon. Met behulp van UV-filters blijft je huid lelieblank en kun je op een onbewaakt ogenblik, als je even bent vergeten jezelf in te smeren, juist verbranden of andere schade oplopen.
En het allerergste is dat door zonnefilters de huid minder vitamine D kan produceren. En laat dat nou een van de belangrijkste beschermers zijn tegen ALLE kankers. Waarvan de meeste veel vaker voorkomen en gevaarlijker zijn dan huidkanker, zoals darm- en borstkanker.
Bovenden, waarom stijgt het aantal gevallen van huidkanker als we ons zo goed insmeren? Er zijn onderzoekers die denken dat dit niets met de zon te maken heeft, maar met de kwaliteit van ons voedsel. Er zijn relaties gevonden tussen de kans op huidkanker en het soort voeding die mensen gebruiken. Vissers bijvoorbeeld eten veel vis. Vette vis, zoals sardines, makreel en haring, is rijk aan omega-3-vetzuren. En die beschermen de huid tegen kanker (en veroudering). Vis is verder bijzonder rijk aan selenium een essentiële mineralen die beschermen tegen kanker (niet alleen van de huid). Zou dat het geheim van de vissers zijn? Dat ze eten van eigen vangst?
Bessen, fruit, groenten, groene thee en zelfs koffie bevatten tal van anti-oxidanten zoals ellaginezuur, vitamine C, beta-caroteen en D-alfa-tocoferol (vitamine E). Al die anti-oxidanten werken als een soort zonnefilter van binnenuit en zijn in staat eventuele schade door de zon weer ongedaan te maken.
We zitten de hele dag binnen in woningen, kantoren, auto’s, supermarkten en het openbaar vervoer. De kans dat we risico’s lopen door gebrek aan zonlicht (vitamine D) is veel groter dan het risico om huidkanker te krijgen. Het is waarschijnlijk gezonder om op een ‘normale’ manier om te gaan met de zon en te zorgen voor goede voeding.
Maar we zijn vergeten wat het is om ‘normaal’ om te gaan met de zon. Of we liggen uren te bakken op een tropisch strand, óf we beginnen paranoia met sunblock te smeren als de zon zich even laat zien.
Mark Sisson van Mark’s Daily Apple predikt een gezonde en natuurlijke oerleefstijl. Hij zegt. “Ik stel voor om elke dag gedurende 15-20 minuten met een ontblote huid naar buiten te gaan. Liefst halverwege de dag als de zon op zijn hoogst staat (!!!). Gebruik die tijd om actief te zijn, door oefeningen te doen. Hoe warmer je wordt, hoe prettiger het is om je huid te ontbloten, waardoor je extra UV-straling vangt.”
Dit revolutionaire advies zul je niet snel ergens lezen. Maar het lijkt zo logisch: we hebben UV-straling nodig, we hebben vitamine D nodig en onze beste bescherming tegen zonneschade is waarschijnlijk ons eigen pigment, het UV-filter dat de natuur ons heeft gegeven. Door matig te zonnen, houd je je pigment op peil zonder te verbranden, zonder te rimpelen en zonder je kans op huidkanker te verhogen.
Literatuur
Arch Dermatol. 1999 Jul;135(7):781-6. Basal cell skin carcinoma and other nonmelanoma skin cancers in Finland from 1956 through 1995. Hannuksela-Svahn A, Pukkala E, Karvonen J.
Can J Public Health. 1990 Jul-Aug;81(4):254-8. Occupational associations among British Columbia male cancer patients. Spinelli JJ, Gallagher RP, Band PR, Threlfall WJ, Raynor D, Schellekens H.
Public Health Rev. 1990-1991;18(2):99-116. Occupational mortality and cancer analysis. Lynge E.
Int J Epidemiol. 1988 Sep;17(3):493-500. Use of surveillance systems for occupational cancer: data from the Danish National system. Lynge E, Thygesen L.
Dermatology. 2001;202(1):22-6. Protective effects of tanning on cutaneous DNA damage in situ. Bykov VJ, Marcusson JA, Hemminki K.
Clinical Pharmacology & Therapeutics (2011) 89 1, 31–33. The Good, the Bad, and the Ugly of Sunscreens, M Berwick
Wat ben ik blij met jouw artikel. Goed geschreven en degelijk onderbouwd. Ook mijn ervaring is dat blootstelling aan het zonlicht heel veel gunstige bijeffecten heeft. Je wordt er ook nog eens blijer van, het helpt tegen depressiviteit, maar ook ziektes als diabetes komen in zonnige landen veel minder voor.